تفسیری لطیف از آیه شریفه
مردى خدمت حضرت جواد علیه السّلام رسید در حالى که بسیار خوشحال بود، امام علیه السّلام فرمود: چرا خوشحال هستى گفت: یا ابن رسول اللَّه از پدرت شنیدم مىفرمود:
سزاوارترین روز براى بنده روزى است که در آن موفق شود به برادران خود کمک کند و به درد دل آنها برسد.
امروز ده نفر از برادران نیازمند نزد من آمدند، آنها داراى زن و فرزند بودند، و از شهر دیگرى آمده بودند، من به آنها توجه کردم و هر چه از من خواستند به آنها دادم، از این جهت خوشحال هستم که خداوند توفیق خدمتگزارى به برادران را به من عنایت فرمود.امام جواد علیه السّلام فرمود: به جان خودم سوگند سزاوار است شما خوشحال گردى، اگر کارى نکنى که بعد از این اثر این کار خوب را از بین ببرى، گفت:قربانت گردم چگونه اعمال من اثر خود را از دست مىدهد در حالى که من از شیعیان مخلص شما هستم.
امام فرمود: آرى صدقات و نیکى به برادران را باطل مىکنى، گفت: یا ابن رسول اللَّه چگونه باطل مىگردد، فرمود: این آیه شریفه را تلاوت کن: اى کسانى که ایمان آوردهاید صدقات خود را با منت نهادن و آزار دادن دیگران باطل نکنید.گفت: یا ابن رسول اللَّه من بر آنها منت نگذاشتم و به آنان آزارى هم نرسانیدم، امام فرمود: خداوند نفرموده به کسانى که صدقه مىدهید منت نگذارید و یا آنها را اذیت نکنید، و مقصود از آن هر گونه منت و اذیت کردن مىباشند و تنها به آنها ارتباط ندارد
ترجمه الإیمان و الکفر بحار الانوار ج1 ص : 275
ملاک در شناخت ایمان افراد
احمد بن محمد همدانى از امام جواد و او از پدرانش علیهم السّلام روایت مىکند که رسول خدا صلى اللَّه علیه و آله فرمود: به کثرت نماز و روزه آنها توجه نکنید، و حجها و کارهاى آنها شما را گول نزند، و بیدارى آنها در شب و تلاوت و ذکر آنها شما را فریب ندهد، بنگرید آنها راست مىگویند و اداء امانت مىکنند
ایمان و کفر-ترجمه الإیمان و الکفر بحار الانوار ج2 ص : 90
ارزش بالای عالمان
از امام جواد علیه السّلام نقل است که فرموده: بدرستى هر که سرپرستى یتیمان آل محمّد- همانها که از امامشان دور افتاده و در حیرت جهل غوطهور و در دستان دشمنان ناصبى ما اسیرند- را بر عهده گیرد و ایشان را نجات داده و از سرگردانى برهاند، و شیاطین را با دفع وسوسههایشان مغلوب سازد، و بر ناصبیان [دشمنان اهل بیت علیهم السّلام] توسّط حجّتهاى پروردگار و دلائل امامانشان چیره شود، مقام و منزلتش نزد خداوند به بهترین وجهى بر شخص عابد برترى و فضیلت یابد، فضیلتى بمراتب بالاتر از فضل آسمان بر زمین و عرش و کرسى و پردههاى آسمان، و برترى این جماعت بر گروه عابدان همچون فضیلتى است که ماه شب بدر بر کمسوترین ستاره آسمان دارد.
احتجاج-ترجمه جعفرى، ج1، ص: 11