امروز برای خرید به فروشگاه رفته بودم طبق معمول پنجشنبه ها شلوغ وپرازدحام بود وارد فروشگاه که می شدی اولین چیزی که جلب توجه می کرد صف طویل خرید مرغ بود باآن که التهاب بازار مرغ مدتی است که فروکش کرده اما همچنان این صف ها در برخی جاها دایر است .
آقایی در صف مرغ گفت :قبلا صف برای گرفتن مرغ را شنیده بودیم اما امسال آن را دیدیم وتجربه کردیم ومن گفتم البته با یک تفاوت که صف های دهه شصت برای مرغ ارزان و به اندازه نیاز بود وامروز برای مرغ گران وبیش از نیاز ، مردم هم باید گران بخرنند وهم صف بایستند و هم حرص خرید بیشتر وجود دارد .
بعد از خرید یک مرغ به قسمت های دیگر فروشگاه میروم همه نوع جنس هست اما همه گران هستند در حین گشت در فروشگاه ذهنم به نکته ای جلب شد وآن علت راه اندازی فروشگاه های زنجیره ای است .
می دانیم که فروشگاه زنجیره ای هم مثل بسیاری از وجوه زیست اجتماعی ما وام گرفته از غرب است وغربیها هم بدون حساب وکتاب کاری انجام نمی دهند البته محاسبات آنها سود وسرمایه اندوزی برای شرکت ها وتراست های بزرگ تولید کننده است .
حال ببینیم با این ابتکار عصر جدید در شیوه خرید چه هدفی را وچگونه دنبال می کنند ؟ ظاهر قضیه این است که خرید راحتتر صورت می گیرد مشتری به همه اجناس مورد نظر دسترسی دارد وخود انتخاب می کند وبعد هم با ارائه یک کارت خرید کلی خرید می کند وبرای یک هفته یا بیشتر خیالش از خرید ورفت وآمد در مغازه های مختلف راحت است .
خوب این که به نفع مصرف کننده وقشر متوسط است اما نه قصه به همین جا ختم نمی شود اگر در ساختار این فروشگاهها دقت کنید می بینید هدف اصلی فروختن هرچه بیشتر جنس تولید کننده ومصرفی بار آوردن جامعه وترغیب وتحریص برای خرید بیشتر است .
مثالی را برای شما می زنم کتابخانه ها معمولا دو جور اداره می شوند برخی کتابدار دارند وشما از روی لیست کتابها نام کتابی را می نویسید وبه کتابدار می دهید او از مخزن کتابخانه کتاب را برای شما می آورد نوع دوم کتابخانه هایی است که فرد خود بدون مانع وارد مخزن می شود.
وکتابها در دسترس است وخود هر کتابی را بخواهد بر می دارد ومطالعه می کند وطبیعی است که دراین نوع دوم اشتیاق برای مطالعه بیشتر است چون بدون واسطه می تواند در کتابخانه بگردد وکتابها را بردارد ومطالعه کند اگر از مطالعه یکی خسته شد کتاب دیگری را انتخاب کند.
در فروشگاههای زنجیره ای هم از روش دوم البته در خرید خوردذنیها وپوشیندیها استفاده شده وخریدار ناخود آگاه با قرار گرفتن در فضای دسترسی آسان ومواجهه با تنوع کالاها دست به خرید بیشتر می زند .
و متاسفانه غالب کتابخانه های ما از سیستم اول که دسترسی برای خواننده به کتاب دشوار است تبعیت می کند در حالی که بازار خرید ما به سمت سیستم دوم می رود یعنی ما روش دسترسی آسان را به جای استفاده در امور فرهنگی ومعنوی در امور مادی به کار می گیریم .
در جایی که منافع صاحبان سرمایه وسود تامین می شود وجیب مصرف کننده خالی وحرص خوردن وخرید وامثال آن تشدید می شود در حالی که دربازار اسلامی به جای حرص ورزی ومنفعت طلبی باید به دنبال برکت وبرآوردن حاجت مردم بود، بازار اسلامی به دنبال تامین احتیاج مردم است نه ترویج نیاز کاذب ، بگذرم
بعد از خرید از فروشگاه خارج می شوم صف تاکسی های دربستی در بیرون فروشگاه هم جالب است واین در واقع ادامه همان موضوع ترغیب به خرج بیشتر است وقتی شمااز فروشگاه خرید زیاد کرد ه اید و وسیله شخصی هم نداری طیبعتا مجبور می شوی دربست به خانه بروی که حمل این همه کالا مشکل است .
بنابراین می بینیم فروشگاه زنجیره ای یک کلاه گشادی است که بر سر مشتری قشر ضعیف ومتوسط نهاده می شود تا عده ای سود وسرمایه بیشتر به جیب بزنند وهمچنان جامعه به سمت مصرف بیشتر برود .