درادامه بحث امربه معروف به ساحت سوم امربه معروف که امربه معروف عملی است می پردازیم امربه معروف عملی خود به دو قسم امر ونهی زبانی و یدی تقسیم می شود وآن چه وظیفه همه مومنان است امرنهی زبانی است.

 وامرونهی همراه اقدام عملی و ظیفه حکومت است و البته در مواردی فرد فرد مومنین هم باید اقدام عملی در امرونهی کنند فرضا اگر فردی قصد ضرب وجرح دیگری را دارد مانع شدن از این عمل واقدام  فعلی برای نهی از این منکر وظیفه هر شاهد ماجراست واختصاص به حکومت ندارد.

 اما  درباره کیفیت امربه معروف ونهی از منکر، نکاتی وجوددارد که باید به آنها توجه نمود وما دراین جا به برخی از این موارد اشاره می کنیم .

1-همان طور که از عنوان امر برمی آید در امر به معروف عملی ، آمریت نهفته است واین فراتر از تبلیغ وتذکر است واز جنس حاکمیت است در واقع امربه معروف اصل حکومت عمومی مومنان بر یکدیگررا مطرح می کند.

 وهمان طور که  احکام عبادی اسلام اختصاص به زمان و مکان خاص ندارد فرضا نماز را درهر جا می توان  به جا آورد، برخلاف ادیان دیگر که عبادات را محصور در کنیسه وکلیسا می کنند ،همین گونه احکام اجتماعی اسلام هم اختصاص به حکومت ندارد.

 بلکه حداقل بخشی از آن برعهده وحق همه مومنان است و در هر شرایطی قابل اجراست و یکی از معنای و موارد یکی بودن سیاست ودیانت در اسلام همین است که سیاست ورزی در ذات دین  داری نهفته است

وهر مسلمان به حکم اسلام باید دخیل در اجتماع وسیاست باشد واین موضوع اختصاص به فرد یا حزب یا طبقه خاص  یا حاکمان ندارد  وبازوی اجرایی آن امربه معروف ونهی از منکر است  لذا اصل امربه معروف درواقع حق حاکمیت عمومی مومنان را می رساند .

2-در کنار آمریت که ظاهر امر است ایمان مطرح است که گوهر وباطن همه اعمال است لذا امر دراینجا قید و ویژگی مهمی که دارد ایمان است وامر مومنانه با امرهای دیگر تفاوت دارد امر مومنانه اولا توام حکمت است.

 همان طور که درباره امر خداوند وصف حکیم آمده است (من کل امر حکیم ) لذا امر  ونهی مومن با حکمت همراه است که درعین استحکام مستند به دلیل وعقلانیت است لذا امری جاهلانه نیست همچنین امر مومنانه توام رافت ورحمت ایمانی است وغیراز امرهای مستبدانه وخودخواهانه است.

 لذا در روش هم متفاوت از امرهای مستبدانه وفرعونی است وهمان طور که حاکمیت وحکومت دینی وایمانی در روش اجرایی با حاکمیت مستبدانه متفاوت است وبر محور دوستی وعشق وعطوفت ایمانی وولایی است  آمریت در امربه معروف هم که از جنس حکومت ومرتبه نازله آن است در روش ومنش متفاوت از آمریت مسنبدانه است.

 لذا مومن امربه معروف خودرا با حکمت و معرفت از سویی وبا رحمت وعطوفت از سوی دیگر توام می کند و لذا خشونت و زرگویی بی منطق در امربه معروف جایی ندارد وامربه معروف مومن که از امر وایمان الهی سرچشمه می گیرد آمیخته با معرفت وعلم ورحمت است.

 و همان طور که خداوند در قرآن وقتی امر ونهی می کند دلیل آن را بیان می کند و با معرفت به عملی می خواند،( نمونه از بیان حکمت و فلسفه ام رو نهی های الهی در سوره اسراء آمده است (آیات 20تا 40)

مومن هم امر ونهی خود را با آگاهی بخشی ورحمت  توام می سازد و موضوع امر ونهی توام با رحمت ومعرفت درهمه موارد امربه معروف ونهی از منکر وخصوصا درجایی که مخاطب جوان ونوجوان است بسیار حائز اهمیت است وچه بسا عدم لحاظ این شرایط نتیجه معکوس دهد .

وانشالله در نوشته بعدی به برخی معارف وحکمت هایی که باتدبر در آیات قران برای آگاهی بخشی می تواند مدنظر قرار گیرند می پردازیم .