بعداز انتخابات 88از جمله کلماتی که وارد عرصه سیاسی کشورشد وبارمعنایی خاصی راباخود داشت کلمه فتنه بود آن طورکه نگارنده به خاطر دارد اولین بار این کلمه را آقای هاشمی به کاربرد ودریک سخنرانی در همان اوائل اتفاقات بعداز انتخابات گفت که با فتنه پیچده ای روبرو هستیم.

 وبعد به عنوان یک اصطلاح خاص درفرهنگ سیاسی وارد شد ودر کنارآن بحث فتنه انگیزان وسران فتنه وساکتین فتنه وامثال ان مطرح شد ونه دی هم لقب روزختم فتنه گرفت اما مثل بسیاری از مفاهیم واصطلاحات برداشت های متفاوت و گاه تحلیل های  یک جانبه وتک بعدی  درباره این عنوان صورت گرفت.

وبه نظر می رسد هنوز بسیاری از ابهامات درباره اتفاقات 88برطرف نشده است وبازشناسی دقیق تحولات آن دوره جزو ضرورت های اندیشه و تحلیل سیاسی باشد و دراین باره توجه به نکاتی لازم است.

 اول این که اصل وقوع فتنه قابل انکار نیست و فتنه به فضایی گفته می شود که حق وباطل مشتبه می شود و افرادی با ظاهر حقیقت سخن وعمل باطلی را تبلیغ می کنند واذهان وعواطف بسیاری را تحت تاثیر گندم نمایی وجو فروشی خود می کنند واین اتفاق در سال 88 افتاد.

  نکته  دوم که باید مورد توجه قرار گیرد این  است که محور اصلی فتنه کجابود؟وفتنه انگیزان حقیقی چه کسانی بودند؟ پاسخ به این پرسش برمی گردد به این که ما آغاز فتنه را از چه زمان بدانیم ؟ برخی آغاز فتنه را اعتراضات خیابانی والقای تقلب در انتخابات می دانند لذا فتنه گران را نیز معترضین به نتایج انتخابات برمی شمرند .

 اما به نظر می رسد فتنه قبل از آن آغاز شد وآن زمانی بود که درمناظره مشهور کاندیدایی که بعد رای آورد، قواعد مناظره وقوانین کشور واصول اخلاقی  را زیر پا گذاشت وبه عنوان افشاگری حرفهاو اتهاماتی را علیه افراد برجسته و محبوب و باسابقه مطرح کرد

 وفضای انتخابات وجامعه  را از رقابت به عداوت ودشمنی وسوء ظن تبدیل نمود واولین ومهم ترین شبهه افکنی و عوام فریبی وتحریک عواطف واحساسات که همان فتنه باشد دراین مناظره اتفاق افتاد وحتی اردوکشی خیابانی و تحریک احساسات وشماتت و وتحقیر کاندیداهای دیگر به دست ایشان کلید خورد .

البته بعد از سوی طرفداران کاندیدای شکست خورده اتفاقات وتخلفات ادامه یافت امابررسی واقع بینانه ومحققانه اقتضامی کند که جریان را دقیق وبا انصاف پی گیری کنیم ونقش همه افراد وجریانات مقصر ودخیل را در نظر بگیریم.

 و نباید از عملکرد غلط برخی دستگاهها از جمله صداوسیما که بی طرفی وعدالت را مراعات نکرد ، وهمچنین قوای ناظری چون شورای نگهبان که به نقش قانونی خود به درستی عمل نکردند و دادستان عمومی وقت که نخواست ازحقوق افرادی که درمناظره مورد ظلم وجفا  قرار گرفتند دفاع کند، غفلت کرد که این ها زمینه رشد فتنه رافراهم کردند .

و البته کاندیداهایی که رای نیاورده بودند وطرفداران  آنها با تکمیل خطاها واشتباهات وبعضا خیانت ها فتنه را دامن زدند وپیش بردند وشد آن چه که شد.

وامروزبرای عبرت گیری از گذشته  وشناخت صحیح همه جوانب باید مورد بررسی قرار گیرد وبرای قضاوت درست ومحاکمه ومحکوم کردن عادلانه به همه این موضوعات باید توجه شود تا درشناخت فتنه نیز دچار فتنه نشویم و واقعیت فتنه وفتنه گران را بشناسیم.